ස්ත්රීන් වෙත ආකර්ෂණය ඇති වන ස්ත්රීන් ‘Lesbian’ (ලෙස්බියන්) ලෙස හඳුන්වන අතර ‘Gay’ (ගේ) ලෙස හඳුන්වන්නේ පුරුෂයින් වෙත ආකර්ෂණය ඇතිවන පුරුෂයන් ය. මෙම දෙපිරිස පොදුවේ සමලිංගිකයින් (Gay) ලෙස හැඳින්විය හැක. ‘Bisexual’ (ද්විලිංගික) ලෙස හඳුන්වන්නේ ගැහැණු පිරිමි දෙපාර්ශවයටම පොදුවේ ආකර්ෂණය ඇති වන පාර්ශවයයි. මොවුන්ව ‘Bi’ (බයි) යන කෙටි යෙදුමෙන් ද හඳුන්වනු ලබයි. මෙම ද්විලිංගිකයින් ස්ත්රී - පුරුෂ දෙපාර්ශවය වෙතම තම ආකර්ෂණය ලබා දෙන අතර ඔවුන්ගේ අතීත සබඳතා ගත් කළ එහි ස්ත්රී සහ පුරුෂ දෙපාර්ශවයම සිටියි. ‘Transgender’ (සංක්රාන්ති ලිංගිකයින්) යනුවෙන් හඳුන්වනුයේ මින් පෙර සඳහන් කළ උපතින් ලැබෙන ස්ත්රී - පුරුෂ අනන්යතාවයන් වෙනස් කර ගැනීමෙන් විරුද්ධ ලිංගික ලක්ෂණ ලබා ගන්නා පුද්ගලයන් ය.
LGBTQIA+ යන කෙටි යෙදුම ද වර්තමානයේ ලෝකයේ බහුලව භාවිතා වේ. Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer, Intersex සහ Asexual යන අර්ථයන් මෙම යෙදුම මඟින් අර්ථවත් කෙරේ. ‘Queer’ එසේත් නැතිනම් ‘Questioning’ යනුවෙන් හැඳින්වනුයේ මෙලෙස සම්මතයෙන් පිට ලෙස සැලකෙන පුද්ගල කණ්ඩායමක්ම වන අතර ඔවුන් පෙර සඳහන් කළ කිසිම වර්ගයකට අයත් නැති එසේත් නැතිනම් තමන් කුමන ආකාරයේ දැයි තවමත් හඳුනාගෙන නොමැති පිරිසකි. Intersex (අන්තර් ලිංගික) යනුවෙන් හඳුන්වනුයේ උපතේදී ම ජීව විද්යාත්මකව ලිංගේන්ද්රයේ වෙනස්කම් සහිත පුද්ගලයන් ය. විශේෂයෙන් ම මෙහිදී පිරිමි පුද්ගලයන්ගේ ලිංගේන්ද්රය නොපිහිටන අතර උපතේ සිට ඔවුන්ගේ ලිංගේන්ද්රය, ස්ත්රී ලිංගේන්ද්රයක් ලෙස අභ්යන්තරයට නෙරා ගොස් පිහිටයි. එහි දී ඇතැම්විට වෛද්යවරුන්ට හෝ දෙමාපියන්ට එය හඳුනාගත නොහැකි වන අතර මෙම තත්ත්වය හඳුනාගත හැකි වන්නේ, නව යොවුන් වියට පැමිණිය යුතු අවස්ථාවේ එය සිදු නොවන විටදී ය. එතෙක් සමාජයේ ස්ත්රියක් ලෙස ජීවත්ව හිඳ පුරුෂයෙක් බවට පරිවර්තනය වීම ඉතා කටුක තත්ත්වකි. එහිදී මෙම පුද්ගලයන්ට ජීවිතයේ ගැටලුකාරී තත්ත්වයන්ට මුහුණ දීමට සිදු වන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. මීට අමතරව කිසිම කෙනෙකු වෙත ලිංගික ආකර්ෂණයක් ඇති නොවන, ලිංගික හැඟීම් ඉතාම අල්ප පුද්ගලයින් සමාජයේ ජීවත් අතර ඔවුන්ව Asexual (අලිංගික) ලෙස හඳුන්වයි. මෙලෙස LGBTQIA හි හඳුනාගන්නා පාර්ශවයන්ට අමතරව (+) ධන ලකුණ මඟින් මීට අමතර තවත් පාර්ශවයන් ඇති බව පසක් කරයි. නිදසුන් ලෙස Transvestite, Two – Spirit, Straight allies ආදී වශයෙන් දැක්විය හැක.
ලෝකයේ බොහෝ රටවල ප්රාන්ත වශයෙන් ද මෙම සමලිංගිකයින් සඳහා නීතිමය අවසර ලබා දී, ලබා දෙමින් පවතියි. ශ්රී ලංකාවේ නීතියට අනුව තවමත් සමලිංගිකත්වය දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. 1886 දී සම්පාදිත දණ්ඩ නීති සංග්රහය අනුව ලංකාව තුල සමලිංගික චර්යාවල නිරතවීම දණ්ඩ නීති සංග්රහයේ 365 සහ 365A වගන්තීන්ට අනුව දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. ඒ අනුව දණ්ඩ නීති සංග්රහයේ 365 වගන්තිය අනුව යම් පුද්ගලයතු ස්වකැමැත්තෙන් සම ලිංගික චර්යාවක හෝ එසේත් නැතිනම් සතකු සමඟ හෝ අනෙක් පාර්ශවයේ කැමැත්ත ඇතිව හෝ නැතිව සමලිංගික චර්යාවක යෙදේ නම් වසර 10 සිර දඩුවමක් සහ දඩයකට යටත්විය යුතුය. බාල වයස්කරුවකු සමඟ සමලිංගික ඇසුරක් නම් බරපතල වැඩ සහිත වසර 10 නොඅඩු සිර දඩුවමක් හෝ වසර 20 සිර දඩුවමක් සමඟ දඩයකට යටත් විය යුතුය. එසේම අපරාධයට යටත්වූ අයට අධිකරණයේ අභිමතය පරිදි නියම කළ වන්දියක් ගෙවීමට සිදුවේ. මේ අනුව ශ්රී ලංකාව තුළ සමලිංගික චර්යාවකට, තම අභිමතය පරිදි අනෙක් පාර්ශවයේ කැමැත්ත ඇතිව හෝ නැතිව සමලිංගික චර්යාවක යෙදීම දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදකි.
කෙසේ වෙතත් ස්ත්රී - පුරුෂ සමාජභාවයට එහා ගිය, මෙලෙස වර්ගීකරණයට ලක් කළ හැකි පාර්ශවයන් සමාජය තුළ ජීවත් වන බව අපට හඳුනාගත හැකි වන්නේ සමාජයේ විවිධ පුද්ගලයින් ඇසුරු කිරීමේදී ය. ඊට හේතුව පෙර සඳහන් කළ ලෙස ම වත්මන් අධ්යාපන ක්රමය තුළ මේ පිළිබඳ අල්ප හෝ දැනුමක් ලබා නොදීමයි. එම නිසා සමාජයේ පුද්ගලයින් මෙවන් පාර්ශවයන් දෙස පිළිකුලෙන් බැලීමට සහ පහත් කොට සැලකීමට පෙළඹී ඇත. නමුත් මෙය හැඟීම් අතර ගනුදෙනුවක් බව සෑම කෙනෙකුම අවබෝධ කර ගත යුතු ය. සමාජය මෙම පාර්ශවයන් දෙස ද අනෙකුත් ස්ත්රී - පුරුෂ දෙවර්ගය මෙන් සාමාන්ය ලෙස දකින්නට උත්සහ කළහොත්, මෙවන් පුද්ගලයන්ට ඇතිවන ශාරීරික සහ මානසික පීඩා අවම කර මනුෂ්යයින් ලෙස ලැබිය යුතු නිසි ගෞරවය ලැබූ, මානුෂීය සමාජයක ජීවත් වීමට ඔවුන්ට ද අවස්ථාව හිමි වනු ඇත.
පී.ඩී. රෙෂිනි අනුරාධා
විශේෂවේදී දෙවන වසර
මහජන සම්බන්ධතා හා මාධ්ය කළමනාකරණය
ජන සන්නිවේදන අධ්යයන අංශය